Кыргызстанда тоо-кен жана металлургиялык ишканалардын жумушчулары айлык маянасына нааразы болуп, айлык акынын шарттарын жакшыртууну талап кылышууда.
Кыргызстандын тоо-металлургиялык профсоюзунун Борбордук Комитетине эмгек акыны жогорулатуу маселеси боюнча тармактын ишканаларынын кызматкерлеринен кеп сандаган кайрылуулар келип жатат. Кенчилер жана металлургдар эмгек акынын шарттарын жакшыртууну, тактап айтканда тарифтик ставкаларды жана кызматтык маяналарды 100 процентке жогорулатууну талап кылышат. Тармактын ишканаларынын айрым кызматкерлери-нин эмгектик кирешеси 20 мин сомдон ашпайт. Бул тууралуу Кыргызстандын тоо-кен металлургиялык профсоюзунун Борбордук комитетинин төрагасы Эльдар Тажибаев билдирди.
Анын айтымында, 2022-жылдын ноябрь айында өлкөдө орточо эмгек акы 28 826 рублди түзгөн. 2022 — жылы КР Финансы министрлигинин маалыматы боюнча мамлекеттик мекемелердин жана бюджеттик чөйрөнүн кызматкерлеринин эмгек акысы дээрлик 200% (билим берүү жана илим кызматкерлеринде — 180%, Саламаттык сактоо тармагында — 150%, Маданият, маалымат жана спортто — 200%, социалдык коргоодо — 200%, Мамлекеттик кызматкерлерде-180% чейин ж.б.) жогорулатылган.
“Ошол эле учурда айта кетчү нерсе, республикалык бюджет башка нерселер менен катар тоо-кен ишканаларынан чегерүүлөрдүн эсебинен түзүлөт. ИДПнын 10% ашыгы, өлкөнүн салыктык кирешелеринин 25% биздин өнөр жайдын ишканаларынын эсебинен камсыздалат.
Кенчилер жана металлургдар зыяндуу, потенциалдуу кооптуу ендуруштук жана езгече табигый-климаттык эмгек шарттарында, негизинен вахталык ыкма менен иштеше тургандыгын эске алуу керек.
Көптөгөн жумушчулар үй-бүлөдө жалгыз багып, үй-бүлөсүн багып, балдарын окутуп жатышат. Көпчүлүк жумушчулар банктардан жана микрокредиттик уюмдардан ипотекалык жана керектөө кредиттерин алууга аргасыз болуп, айлыктын олуттуу бөлүгү аларды төлөөгө кетет.
Акыркы убакта азык-түлүккө, ар кандай товарларга жана кызмат көрсөтүүлөргө баалардын бир топ жогорулашы байкалууда. Акыркы үч жылда инфляция 37%дан ашты. Ошону менен бирге бир нече жылдар бою өндүрүлгөн продукцияга (алтын, концентраттар ж.б.) баалардын өсүшү байкалууда жана бул баалар жетишээрлик жогорку деңгээлде сакталып турат, бул ишканалардын рентабелдүүлүгүн камсыз кылууга мүмкүндүк берет.
Ошол эле учурда тоо – кен компанияларынын туруктуу жана ийгиликтүү иши үчүн зарыл шарттар-жагымдуу салык, фискалдык саясат, макулдашылган жана ыңгайлуу ченемдик-укуктук база, тармакты мамлекеттик башкаруунун натыйжалуу системасы, мамлекет тарабынан коргоо жана колдоо, жер-жерлерде мыйзамдуулукту жана укук тартибин камсыз кылуу түзүлүшү керек.
Учурда ишканалардын жетекчилери менен тармактагы жумушчулардын эмгек акысын жогорулатуу маселелери боюнча сүйлөшүүлөр жүрүп жатат. Бул маселеде мамлекеттин колдоосу да керек”, — деп жазат Элдар Тажибаев өз кайрылуусунда.