Кыргызстандын маалымат мейкиндигинде орус маалымат каражаттарынын үстөмдүгу жөнүндө көп нерсе билдирет. Америкалык консалтинг SIAR агенттиги түзгөн изилдөөдөн көрүнүп тургандай, өлкөнун ичинде жана чет өлкөдөгу кыргыздардын 94 пайызы саясий маалыматтарды орус телекөрсөтүүлөрунөн алышат. Башкача айтканда, орточо кыргыз орус пропаганданын өндуруштөрун орточо россиялык чечен, татар же якут деъгээлинде эле кабыл алат. Акыркы жүргүзүлгөн сурамжылоого ылайык, Кремл тарабынан каржыланган,»Россиянын Коомдук телекөрсөтүүсу» (ОРТ) Кыргызстанда экинчи көрарман канал болуп саналат. Ушул Россиянын телекөрсөтүүнун программаларынан Кыргызстандык коруучулордун 20% саясий маалымат алууда, анын ичинен 16% «көп ишеним” менен коруудо. Улуттук телеканал – Коомдук телерадиоберүү КТРКга элдин кызыгы азайганына байланыштуу ОРТнын популярдуулугу өсту. Анын популярдуулугу 2018-жылдын 38% салыштырмалуу 34% түшүп кеткен. Ошо сыяктуу эле КТРКнын баркы – 32% ден 29% га чейин төмөндөдү.
ОРТ жана башка Россия көзөмөлдөгөн орус маалымат каражаттары жергиликтүү окуяларды чагылдырууда Кремлдин кызыкчылыгын белгилешет. Кызыгы, Кыргызстандын орус тилдүү жарандардын көпчүлүгү Эл аралык кабар үчүн – ОРТны, ал эми ички кабар үчүн КТРКны угууга жакын келишет.
Ошентип, азыркы болуп жаткан окуялардын «оң» чечмелөөсун түзүүдө, Кыргызстан маалымат каражаттары Орус маалымат каражаттарына Орусияга зарыл болгон коомдук пикирди калыптандырууга эч кандай конкуренция тузө албайт.
Жергиликтүү маалымат каражаттары, кыргыздардын жаш муунунда өзгөчө ишенимге ээ эмес, анткени алардын ойу боюнча, алар ушактарды, жалган маалыматтарды жайылтуу жана бири-бирине, саясатчыларга кол салуу менен алектенишет, жана маселелерди чыныгый турдо чагылдырбайт.
Азыркы кыргыз коомунун белгилүү өзгөруусу жарандык аракеттин көчөлөрдөн жана аянттардан интернет-мейкиндигине жылышуусу болуп калды. Биз коомдук тармактарды – жөн гана маалыматты кабыл алуу жана алмаштыруу, байланыш үчүн гана эмес, деп айта алабыз. Бул саясий тартибин алга жылдыруу үчүн аянтча жана так саясий кызыкчылыктарына жана чындыгына жетүү үчүн багытталган идеалдуу чөйрөнү болуп саналат. Азыргы 15 жаштан 35 жашка чейинки кыргыз жаштар негизинен орустарга каршылык батышчыл массалык маалымат каражаттарынан, жана кабар менен жергиликтүү органдарынын көзөмөлунөн тышкары коомдук тармактарда бөлүшуп жатат. тармактардын Мониторинг Кыргызстандагы коомдук тармактарды активдүү колдонуучулары 458 мин автору тузот экенин көрсөттү. Өлкөдо 25 миӊ абоненттери бар Facebook аянтчасында 30 дан ашуун беттери бар, ар биринде 150 минден ашуун абоненттери менен 50дон ашуун Instagram-эсептер бар. Мындан тышкары, өлкөдо «Одноклассники» тармагында 25 минден ашык абонент көрүүчүлөру бар 20-беттери иштеп жатат. Алардын ичинен эн активдүүсу Facebook тармагы – 45,78% корсотуулор.
Алар орус пропаганда таасирине анчалык кабылышпайт жана Орусиянын маалымат каражаттарынын Европа жана АКШг саясатына терс таасирин терс карашат.
Ал эми Интернет калктын бешинчи гана улушун камтыйт жана көптөгөн адамдарга орус телеберуулорунөн тышкары дуйно жугу боюнча маалымыт жетишпейт. Бул, өзгөчө айыл жерлеринде, улуу муун кыргыздыры, бир гана орус телеканалдарынын карап жана айырмаланган көз карашы тан калыштуу эмес. Алар Орусияны катуу коргоп: «Путин болбосо, үчүнчү дүйнөлүк согуш башталмак, биз Орусия менен орток тарыхыбыз бар, биз аларды колдообуз керек.». Мындай аудиторияга берилгендин кесепеттери улуттук парламенттин депутаттарында байкалат, анын орун басарлары, орус думада талкууланып жаткан дээрлик бирдей мыйзам долбоорлорун кароодо, анын ичинде, ошондой эле Кремлдин гомофобдук жана анти-батыш сөздөрүн ишке ашырган либералдык жаштар уюмдарынын ресс-конференциялары жана аларга коп эфирдик тартуу болунот.
, россиялык аткаминерлер, айрыкча, Орусиянын Тышкы иштер министрлигинин өкүлдөрү СССР «достору», КМШ өлкөлөрүнүн достук республикалардын билдирүүлөрүн түздөн-түз жүрүм-турумун сейрек, абдан сейрек сынга салышат. Чынында, бул Орусиянын саясатына тиешелуу ошол мамлекеттердин аймагында Орусиянын кызыкчылыктарын алга жылдыруу учун «жумшак күч» деп аталган иш-аракет болуп саналат. Орус кызыкчылыктары – бул мамлекеттер аралык мамилелердин, ошондой эле маданий жана тилдик мейкиндикте достуктун калыптанышы жана сакталышы.
Ошондой эле, Орус бийлиги мурдагыдай эле Кыргызстанды «Орус дүйнөсү» катары кабыл алышат, Россия Кыргызстандын жашоочуларынын акылы үчүн ири масштабдагы маалыматтык-күрөштү жүрүүгө мындан ары да эч кандай шек жок. Шайлоо датасы жакындаган сайын, маалымат саясий согушу да кучөй баштайт. Орус маалымат каражаттары буга чейин өзү үчүн жагымдуу жол менен жогорку окуяларды камтыган. Бул кадамдардын өтө көрүнүктүүсу ОРТ маалымат кампаниясынын