Аялдарды уурдап, кордогонго болбойт. Айзада Канатбекованын трагедиялуу өлүмү адамгерчиликке жатпаган мындай көрүнүштү токтотуу зарылдыгын дагы бир жолу эскертип турат.
Мындай билдирүү БУУнун Кыргызстандагы өкүлчүлүгүндө айтылды.
БУУ бардык тиешелүү мамлекеттик органдарды, анын ичинде укук коргоо жана коопсуздук күчтөрүн, КР Кылмыш-жаза кодексинин 175-беренесинин «Никеге туруу максатында ала качуу» боюнча катталган иштерге чара көрүү жана аларды кароо боюнча өз убагында натыйжалуу жана ыкчам иликтөөнү камсыз кылуу жана координацияланган чараларды көрүүгө чакырат.
“Балдардын, эрте жана мажбурлап никелештирүүнү четтетүүнү колдоого бекем берилгендигин тастыктап, БУУнун Кыргызстандагы тутуму президент Садыр Жапаров менен премьер-министр Улукбек Мариповдун Айзаданын өлүмүн кабыл алынгыс улуттук трагедия катары аныктаган расмий билдирүүлөрүн кубаттайт. БУУ Кыргызстан элин колдойт, аялдарга жана кыздарга карата зомбулуктун, анын ичинде «ала качууга» байланыштуу ар кандай жүрүм-турумга терсаяктык кылууну көрсөтөт”, — дейт уюм.
БУУ зыяндуу көрүнүштөрдү токтотуу үчүн өкмөт менен жарандык коомдун кызматташтыгынын кеңейишин кубаттайт жана аялдар менен кыздарга карата зомбулуктун алдын алууга жана жок кылууга багытталган мыйзамдарды жана эрежелерди кабыл алууну жана колдонууну улантууга, ошол эле учурда аман калган аялдардын коопсуздугун жана корголушун, алардын адилеттүү укук коргоо каражаттарына жеткиликтүүлүгүн камсыз кылууга жана кылмышкерлерди мыйзамдуу жол менен жоопко тартууга чакырат.
БУУнун кеңсеси Кыргызстанда аялдарга жана кыздарга карата зордук-зомбулуктун бардык түрлөрүн токтотуу боюнча билим берүү жана башка иш-чаралар аркылуу зарыл социалдык ченемдерди, мамилелерди жана жүрүм-турумдарды өзгөртүүгө көмөктөшүү аркылуу, Кыргыз Республикасынын Туруктуу Өнүгүү 5-Максатына (Гендердик теңчиликке жетишүү жана аялдар менен кыздардын мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү) жетүү үчүн, өлкөнүн максаттуу аракеттерин колдоо максатында иштеп жатат.
ЮНФПАнын сурамжылоолору көрсөткөндөй, ар бир бешинчи аял уурдоонун натыйжасында үй-бүлө курган. Аргасыз никеге туруу кылмыш жана аялдар менен кыздардын укуктарын бузуу болуп саналат. Бирок, Кыргызстанда мажбурлап жана/же жашы жете элек никеге туруу дагы деле болсо коркунучтуу: ЮНИСЕФтин маалыматы боюнча, 20-24 жашка чейинки аялдардын 13% 18 жашка чейин никеге турушкан.
БУУнун Аялдарга карата Зомбулуктун Бардык Формаларын Жоюу Конвенциясын (АЗФЖК) жүзөгө ашыруу боюнча Кыргызстандын бешинчи улуттук мезгилдүү отчету 2021 же 2022-жылдары каралат. 2015-жылы АЗФЖК корутунду байкоолору Кыргызстанга комплекстүү чараларды көрүүнү сунуш кылды: зордук-зомбулуктун алдын алуу жана аялдарга жана кыздарга карата зомбулукка каршы туруу, ошондой эле зордук-зомбулукка дуушар болгон аялдар менен кыздардын тезинен коргоого жана коргоого алуу мүмкүнчүлүгүн камсыз кылуу жана кылмышкерлерди алып келүү акыйкаттыкка жана тийиштүү жазага тартылды; Судьялар, прокурорлор, полиция кызматкерлери жана башка укук коргоо органдарынын кызматкерлери үчүн аялдарга карата зомбулукка байланыштуу кылмыш-жаза жоболорун туура колдонуу жана зордук-зомбулукка кабылган аялдар менен иштөөнүн гендердик сезимтал жол-жоболору боюнча милдеттүү окутууларды өткөрүү.