Жапаров эмне үчүн Дүйшөмбүгө учуп баратат: эксперттин корутундусу

Борбордук Азия боюнча эксперт Григорий Михайлов Садыр Жапаровдун Тажикстанга боло турган сапарын кооптуу, бирок өтө маанилүү деп атады. Анын айтымында, жолугушуу учурунда президенттер чек ара маселелерин талкуулашат.

Эске салсак! 28-29-июнда КР Президенти Садыр Жапаров расмий иш сапары менен Тажикстан Республикасында болот. Иш сапардын жүрүшүндө ТР Президенти Эмомали Рахмон менен эки тараптуу сүйлөшүүлөрдүн болушу күтүлүүдө.

“Садыр Жапаров ушул жылдын апрелинин аягы-май айынын башында болгон чуулгандуу окуялардан улам курчуп кеткен чек ара көйгөйлөрүн чечүү үчүн, Тажикстанга бара жатканы шексиз. Чек ара темасынан тышкары, экономикалык кызматташтыктын темаларын дагы талкууласа болот, мисалы, энергетика тармагында, ошол эле CASA-1000; логистика жаатында – чек арадан ташуу ж.б. Бирок баары бир, негизги маселе чек ара маселеси”, – деп белгилейт Г.Михайлов.

Анын айтымында, Садыр Жапаровдун Тажикстанга сапары – бул өтө эле опурталдуу иш. Аналитик белгилегендей, Кыргызстандын айрым саясатчылары президент курулай кетирди, ал үйдө отуруп, Эмомали Рахмондун өзү демилге көтөрүп чыгышын күтүшү керек деп ж.б.у.с.

«Бирок, эгер сиз Эмомали Рахмондун демилге көтөрүп, көйгөйдү чечишин күтсөңүз, анда көпкө чейин күтүүгө болот. Садыр Жапаровдун барып, маселени чечүү үчүн жоопкерчиликти өз мойнуна алганы маанилүү иш-аракет, белгилүү бир жоопкерчиликти жана кайраттуулукту талап кылган иш-аракет. Жана албетте, бул опурталдуу, анткени чек ара маселеси чечилип-чечилбей турганы белгисиз. Кандай болгон күндө дагы, мурунку айрым кыргыз президенттери сыяктуу, сен үчүн бирөө жасайт деп күтүп отура бергенден көрө жасаган жакшы. Мындай учурда, учурдагы президент белгилүү «Тоо Магометке барбаса, анда Магомет өзү Тажикстанга барат» деген макалдын негизинде иш алып барат», – дейт эксперт.

Григорий Михайлов Ооганстандагы акыркы окуяларды, америкалыктар өз аскерлерин чыгарып кетип жаткандыгын жана «Талибан» барган сайын көбүрөөк аймактарды, анын ичинде Тажикстан менен болгон чек аранын бир бөлүгүн өз көзөмөлүнө ала башташты, ошондо тажиктер башка коңшулары, анын ичинде кыргыздар менен мамилелерди турукташтырууга кызыкдар.

«Ушундан улам, Дүйшөмбү сүйлөшүүлөргө ыктап, компромисске барышы мүмкүн жана балким, ушул сүйлөшүүлөрдө талаштуу чек аралар менен анклавдар маселесин чечүүгө мүмкүнчүлүк бар», – деди талдоочу.

Борбор Азия боюнча эксперт чек ара маселеси 10-15 жыл мурун чечилиши керек болчу деп баса белгиледи. Алар чечилмейинче, бул региондогу бардык өлкөлөр, анын ичинде Өзбекстан үчүн өтө олуттуу тобокелчиликтерди жаратат.

«Чек ара делимитацияланышы менен, Фергана өрөөнүндө улам-улам болуп жаткан айрым чыр-чатактар ​​акыры токтотулушу мүмкүн», – деди Михайлов.

Москванын позициясы жөнүндө белгилесек, эксперттин айтымында, Москва кыргыз-тажик чек арасындагы чыр-чатактарды эртерээк, тынч жол менен чечүүгө кызыкдар.

“Москва ар кандай чек ара чатактарын тез арада чечип, дипломатиялык жол менен чечүүнү зарыл деп эсептейт жана Садыр Жапаров менен Эмомали Рахмондун жолугушуулары менен сүйлөшүүлөрүнүн жолун толугу менен колдойт. Ал эми жаңжалда Москва эки тарапты тең колдобой, бейтарап позицияны карманат”, – деп жыйынтыктады Михайлов.

Добавить комментарий