Түркия Түндүк Кипрди аннексиялап алышы мүмкүн

Кипрдин Тышкы иштер министри Никос Христодулидистин айтымында, Түркия тарабынан «болуп көрбөгөндөй чагымчылдык» Чыгыш Жер Ортолук деңизинин аймагында уланууда. Ушунун негизинде ал Эрдогандын аралдын түндүк бөлүгүн аннексиялап алуу ниетине байланыштуу тыянак чыгарат.

Никос Христодулидис Түркия азыркы президент Тайип Эрдогандын жетекчилиги астында 2023-жылга чейин аралдын түндүк тарабын күч менен аннексиялап алышы мүмкүн деп коркот, эгерде ошол убакка чейин Кипр маселесин чечүү жолу табылбаса. Cyprus Mail гезити өз сайтында маалымдагандай, Тышкы иштер министрлигинин башчысы бул тууралуу дүйшөмбү күнү парламентте Тышкы иштер министрлигинин келерки жылга бюджетин тааныштыруу учурунда билдирди.

Өкүлдөр палатасынын Каржы комитетиндеги жолугушуу учурунда Христодулидис эл аралык коомчулуктун берген бааларына шилтеме жасап, “Анкара Түркия Республикасынын 100 жылдык мааракесин белгилеп жатканда, 2023-жылга чейин чечим табылбаса, [Кипрдин] түндүгүн Түркия кошуп алуу коркунучу бар”, – деп жеке тынчсыздануусун билдирди.

«Тилекке каршы, оккупацияланган аймактар ​​[Кипр], Сириянын түндүгүндөгү аймактар, Ирактын түндүгүндөгү аймактар ​​- бул Эрдоган мырзанын потенциалдуу бутасы, бул бизди тынчсыздандырышы керек жана биз, албетте, тынчсызданып жатабыз», – деди Тышкы иштер министри парламентчилерге кайрылып.

Христодулидистин айтымында, «Түркиянын болуп көрбөгөндөй чагымчыл аракеттери» Чыгыш Жер Ортолук деңизинин бүткүл аймагында, анын ичинде Кипрде дагы эле уланууда. Министр белгилегендей, «эл аралык коомчулуктун берген бааларына» шилтеме жасап, бул «Эрдогандын заманбап түрк мамлекетинин негизделишинин 100 жылдыгына карата эл аралык көйгөйлөрдү чечүүгө карата жаңы-Осмон мамилеси» болгондугу үчүн, Анкара мусулман дүйнөсүнүн башында турууга аракет кылуу, ошондой эле алаксытуу Түркиянын экономикалык кризистен жарандарынын көңүлү.

Эрдогандын Кипрдин түндүгүнө сапары

15-ноябрда Эрдоган өзүн-өзү жарыялаган Түндүк Кипр Түрк Республикасы (Түндүк Кипр) сапарына барды, ал Анкарадан тышкары, планетанын башка бир дагы мамлекети тарабынан таанылбайт. Ал ТКТРдин көз карандысыздыгынын 37 жылдыгын белгилөөгө катышып, 1974-жылдан бери кароосуз калгандыгына байланыштуу рух шаарына Фамагуста – Вароша курорттук аймагына барды.

Вароша аралдын буфердик аймагында жайгашкан, бирок өткөн жылдын октябрь айында Кипр Түрк бийлиги Түндүк Кипр Түркиянын аймагынан универсалдуу кирүү үчүн Анкаранын колдоосу менен ачкан, бирок БУУнун Коопсуздук Кеңешинин токтомдорунда 1974-жылы андан чыгарылган грек-кипрдик ээлери кайтып келбейинче Фамагустанын бул бөлүгү ошол жерде сакталып кала бериши керек деп айтылган.

Кипр Республикасынын Президентинин Аппараты Никос Анастасиадис Түркиянын Президентинин «жасалма мамлекет жарыялангандыгынын» кийинки жылдыгына арналган салтанаттарга катышуусун, ошондой эле Варошага болгон иш сапарын БУУнун Коопсуздук Кеңешинин 550 жана 789 токтомдоруна таптакыр каршы келген «болуп көрбөгөндөй чакырык» деп атады. Никозиянын айтымында, Эрдогандын бул аракеттери БУУнун Башкы катчысынын Антонио Гутерриштин Кипрди жөнгө салуу боюнча бейрасмий беш тараптуу жолугушуу чакыруу аракетине «доо кетирип жатат».

Кипр 1974-жылы Түркиянын куралдуу баскынчылыгынан бери аралдын Грецияга кошулушун колдогондор тарабынан жасалган мамлекеттик төңкөрүштөн кийин этникалык багытта бөлүнүп келген. Согуш аракеттеринин натыйжасында 1983-жылы Түндүк Кипр өзүн-өзү жарыялаган аймактын болжол менен 37% Түркиянын көзөмөлүндө болгон. Аралдын түштүк бөлүгү негизинен кипрдик гректер жашаган Кипр Республикасынын көзөмөлүндө калган.

Добавить комментарий