Эмне үчүн Кыргызстанда эт кымбат

Улуттук статистика комитети Кыргызстандын бирдин эт баасын кымбаттатты деп билдирди. Бул жагынан алып караганда, Sputnik Кыргызстан эт рыногундагы кырдаалды иликтөө боюнча чечим кабыл алды.

Баалар боюнча маалымат министрлиги өлкө боюнча 18 шаарда чогултулду. Ошентип, уй этине болгон баа 2,13 сомго (0,6 пайызга) кёбёйгён, козу да 8,35 сомго чыкты (2,7 пайыз). Көпчүлүгү Кара-Суу (кг 358 сом) кымбат уй эти, Ош (352) жана Бишкек шаары (356). Минималдуу баалар Талас (305 сом), Кара-Балта (316) жана айылында Ысык-Көл облусунун айылында (300) белгиленет.

Жалал-Абад шаарындагы койдун баасы – 354, Кара-Суу сом – 358, Ош шаарында – 354 сатып арзан козу Каракол (277 сом) алат, Бишкек шаары (307), ошондой эле айылында (300) сыяктуу.

Кытайда абал эт баасынын таасир этеби?

Буга чейин ишкерлер Кыргызстанда кыргыз-кытай чек арасынын жабылышына байланыштуу импорттук товарлардын тартыштыгы сезилүүдө деп кабарлашкан. Жогорку суроо-талап көптөгөн кытай азыктарына баанын өсүшүнүн себеби болуп калды. Муну эске алганда, биздин өлкөдө эт кымбатташы үчүн Кытай тийгизген таасири тууралуу суроо пайда болгон.

Бишкектин Ош базарында 15 жыл бою иштеп жаткан эт сатуучу Мирлан Асанов (аты өзгөртүлгөн) Кытайдан эт туруктуу алынып келгендигин маалымдады.

«Бир жума, бир нече жолу муздатуучу орнотмолор менен машина эт алып келген. Кесиптештер, ал Кытайдан деп айтышат. Азыртадан эле ай, бул машиналар келген жок. Балким ошондуктан баалар бир аз өстү», – сатуучу билдирди.

Буга чейин, айыл чарба Төрөгул экс-министри Кытайдан Кыргызстанга акыркы жылдары арзан эт алып, жагдай, анткени эт чек жабуу баасы өсө алат, өзгөртүү эмес болсо, деп айтты.

Бирок, ветеринардык жана фитосанитардык коопсуздук боюнча мамлекеттик инспекцияда Кытайдан канаттуулардын эти сырттан гана алынып келинет деп билдирди. Ал эми ведомстводо, Кыргызстан эттин башка түрлөрүн Кытай аймагынан импорттобой тургандыгын баса белгиледи.

Кыргызстан өзүнө эт менен толук камсыз кылбайт

Айыл чарба министрлигинин маалыматы боюнча, импорттолуучу негизги продукциялардын арасында эт да бар. Кыргызстандык фермерлер өлкөнү эт менен 80% гана камсыз кылышат.

Калган эт (койдун эти, уй эти, чочко эти) жана эт продукциясы ири көлөмдө Казакстандан, Беларусиядан, Украинадан жана Россиядан алынат. Канаттуулардын эти Кыргызстанга Кытай, АКШ, Түркия, Литва сыяктуу жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдөн импорттолот.

Aны экспортко

Ошол эле учурда Кыргызстан кой экспорттойт майын, карын майын, быжы да. Мисалы, 2019-жылга чейин, биздин козу Иран, жана өткөн жылга Кыргыз ишкерлерди Бириккен Араб Эмираттарына жана АКШга экспортко жөнөтүлөт. Мындан тышкары, бир нече жылдан бери ички мал-Ланка (1 000 тонна) сатылган жана Түркия. Ошондой эле, өткөн жылы Колбаса өндүрүү 171,4 тонна Казакстанга экспорттолгон.

Жогорку Кеңештин жыйынында депутат Эмил Токтошев Этти экспорттоонун максатка ылайыктуулугу тууралуу суроону берди, анткени бизде бул продукттун жетишсиздиги сезилүүдө.

Ага Айыл чарба министринин орун басары Жаныбек Керималиев жооп берди. Ал базар экономикасында ишкерлерге товарларды, анын ичинде Этти, чет өлкөгө сатууга тыюу салууга болбойт деп белгиледи.

Эмне үчүн эт баалайбыз?

Экономика министрлигинде Этти баасы кыргыз-кытай чек арасынын жабылышына байланыштуу жогорулады. Бөлүмүнүн башкы адиси талдоо региондук соода, ишкердүүлүк жана инвестицияларды жана Балыкчы Усманова связала жогорулатуу баасы эт менен баасынын өсүшүнө малды.

Биздин иликтөөлөр боюнча караганда, Казакстан Нарын облусунун базарларында жана Кара-Балтада койлорду жана уйларды жапырт сатып алып жатат. Албетте, товарга болгон баа жана суроо — талаптын жогорулашы менен өсүүдө», – деди Осмонова.

Себеби-Казакстанда мал союучу малдын жетишсиздиги жана ал өткөн жылы чет өлкөдөн массалык ташып чыгуу. Бул туурасында казакстандык ММКларда өлкөнүн айыл чарба министрлигине шилтеме кылып жазышты.

Ал малдын баасы, балким, улам жазында тоютту кымбаттоодо өсүп жатат деп кошумчалады.

Добавить комментарий